Odsłonięcie Tablicy Pamiątkowej poświęconej pamięci Absolwentów pomordowanym w Katyniu

W dniu 12 listopada odbyła się w szkole uroczystość odsłonięcia Tablicy Pamiątkowej poświęconej 72 Absolwentom szkoły pomordowanym w Katyniu w roku 1940.

W uroczystości udział wzięło wielu znamienitych gości na czele z Wiceprezesem Rady Ministrów, Ministrem Obrony Narodowej Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem oraz Prezydentem Miasta Krakowa Aleksandrem Miszalskim – obaj panowie to absolwenci naszego Liceum. Obecni byli także: Małopolski Kurator Oświaty dr Gabriela Olszowska, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Pan Lech Parell, reprezentująca Wojewodę Małopolskiego Dyrektor Generalny Urzędu Wojewódzkiego Lucyna Gajda, Dyrektor Krakowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej dr hab. Filip Musiał, Prezes Federacji Rodzin Katyńskich dr Izabella Sariusz-Skąpska, Prezes Stowarzyszenia Rodzin Katyńskich Jacek Wawszczak, Pełnomocnik Wojewody Małopolskiego ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Marcin Tatara, Reprezentujący Dowódcę 2 Korpusu Polskiego Generał Brygady Piotr Waniek, kapelan organizacji kombatanckich i niepodległościowych w tym Związku Sybiraków, Rodzin Ofiar Katynia o. Jerzy Pająk, radna Miasta Krakowa Anna Bałdyga, były wieloletni dyrektor szkoły pan Marek Stępski oraz przedstawiciele wojska i uczelni krakowskich. Społeczność szkolna reprezentowana była przez przedstawicieli Rady Rodziców, grona pedagogicznego, pracowników szkoły, uczniów oraz naszych absolwentów.

Uroczystość prowadził dr Marcin Spórna, wieloletni nauczyciel historii w II LO, pasjonat dokumentowania losów absolwentów naszej szkoły – pomysłodawca tablicy oraz człowiek, który poświęcił kilka lat swojego życia na badania źródłowe, czego efektem była identyfikacja ofiar zbrodni katyńskiej – absolwentów naszego Liceum.

Dyrektor Wioletta Nogaj przywitała uczestników uroczystości dziękując wszystkim za przybycie, podziękowała dr. Marcinowi Spórnie za inicjatywę oraz wykonane prace oraz krakowskiemu oddziałowi Instytutu Pamięci Narodowej za ufundowanie Tablicy Pamiątkowej.

Jestem głęboko przekonana, że tablica, którą za chwilę odsłonimy będzie dla naszej szkolnej społeczności widocznym symbolem łączącym historię i teraźniejszość. Będzie inspiracją dla młodzieży, ale także swoistą przestrogą. Przestrogą przed zaniedbywaniem dobra wspólnego, szczególnie w obliczu zagrożenia i zła, które tak wyraźnie objawiło się za naszymi wschodnimi granicami. Pamiętajmy o historii, o naszych bohaterach, ale także uczmy się i wyciągajmy wnioski. Także po to, aby przyszłe pokolenia nie musiały odsłaniać podobnych tablic – powiedziała dyrektor Wioletta Nogaj.

Odsłonięcie tablicy ofiar katyńskich, absolwentów naszej szkoły to dla mnie wyjątkowy moment. Do tej pamięci o nich jesteśmy zobowiązani i do niej jesteśmy powołani. (…) Chcę podziękować wszystkim, którzy przypominają o tamtych wydarzeniach i o Katyniu. Ta pamięć jest nam potrzebna, bo to jest pamięć przestrogi. (…) Pamięci o Katyniu nie kultywujemy, by rozdrapywać rany, nie jest też to pamięć nienawistna. (…) Liczymy, że przyjdzie dzień, w którym będziemy mogli złożyć wieńce na grobach katyńskich i pochylić przed nimi głowy w miejscach, w których stracili życie. Ta tablica jest jednak dowodem na to, że kolejne pokolenia pamiętają o naszej historii i kochają Polskę – podkreślił w swoim wystąpieniu Wicepremier, Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz.

Bardzo dziękuję społeczności szkolnej za inicjatywę stworzenia tej tablicy. Chociaż to szczególnie bolesna karta w historii szkoły, bez wątpienia pamięć o absolwentach, którzy stracili życie w katyńskich lasach przetrwa wśród kolejnych generacji licealistów – powiedział prezydent Miasta Krakowa Aleksander Miszalski.

Odkrywanie historii w moich czasach było odkrywaniem jej wbrew szkole i oficjalnym narracjom. Zazdroszczę Wam, ze możecie w tych czasach zagłębiać historię nie robiąc tego wbrew komuś, ale ze wsparciem szkoły. Gratuluję tego, że chodzicie do liceum z takimi tradycjami, a odsłaniana dziś tablica świadczy o tym, jaką wagę przywiązujecie do historii. – mówił minister Lech Parell.

To ważny gest pamięci wobec ludzi, którzy stanowili część elity II Rzeczypospolitej. Zostali zamordowani tylko dlatego, że byli Polakami wiernymi swojej Ojczyźnie – mówił podczas uroczystości dyrektor IPN dr hab. Filip Musiał.

Tablicę Pamiątkową odsłonił Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, a jej poświęcenia dokonał o. Jerzy Pająk kapelan organizacji kombatanckich i niepodległościowych, w tym Związku Sybiraków, Rodzin Ofiar Katynia.

W czasie uroczystości Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Lech Parell odznaczył Medalem Pro Patria dr. Marcina Spórnę – autora tekstów do kilkunastu wystaw muzealnych, badacza historii Polski w XX wieku, w tym Zbrodni Katyńskiej, od wielu lat zgłębiającego losy absolwentów II Liceum (wcześniej III Gimnazjum).

W uroczystości uczestniczyły poczty sztandarowe prezentujące aktualny Sztandar Liceum, historyczny Sztandar Liceum, na który podczas rozpoczęcia nauki w szkole składali przysięgę pomordowani w Katyniu Absolwenci szkoły oraz Sztandar Stowarzyszenia Rodzin Katyńskich.

Podczas uroczystości dr Marcin Spórna przybliżył sylwetki Absolwentów pomordowanych w Katyniu.

Wiosną 1940 r. NKWD zamordowało z motywów politycznych blisko 22 tys. polskich  obywateli wziętych do niewoli po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 r. Byli wśród nich oficerowie Wojska Polskiego, policjanci, urzędnicy, uczeni, profesorowie wyższych uczelni, artyści, lekarze, nauczyciele, prawnicy. Stanowili elitę narodu, jego potencjał obronny, intelektualny i twórczy.

Jeńcy ginęli od strzału w tył głowy. Ofiary zostały pogrzebane w zbiorowych, bezimiennych mogiłach w Katyniu, Charkowie oraz Miednoje. Egzekucje trwały od kwietnia do maja 1940 r.

Około 15 tys. ofiar stanowili więźniowie przetrzymywani wcześniej w obozach specjalnych NKWD w Starobielsku, Ostaszkowie i Kozielsku. Byli to głównie oficerowie wojska i policjanci. Pozostałe 7 tysięcy, w większości cywilów, osadzono w więzieniach zachodnich obwodów republik Ukraińskiej i Białoruskiej, czyli terenach Wschodniej Polski, włączonych w 1939 r. do Związku Radzieckiego. Dotychczas nie znamy miejsc ich pochówku.

Uroczystość przygotowali: prof. Marcin Spórna: pomysłodawca tablicy, identyfikacja ofiar, współpraca z IPN; prof. Katarzyna Kamizela: przygotowanie uczniów klas 2h i 4h do uroczystości, przyjęcie gości; prof. Agnieszka Trela – Jochymek – chór szkolny; prof. Anna Mrugalska: nagłośnienie, zdjęcia, przygotowanie sceny; prof. Barbara Skawińska: opieka nad pocztami sztandarowymi; prof. Małgorzata Ścibior-Szeremeta i prof. Agata Tatara: obsługa mediów; prof. Marta Kocon – kwiaty; prof. Monika Oleksa – przygotowanie uczniów klasy 1h; wicedyrektorzy Agata Patriak oraz Grzegorz Bobek – koordynacja i organizacja wydarzenia.

Autorem projektu Tablicy Pamiątkowej jest pan Wojciech Mazur.

---

Zdjęcia: Piotr Wojnarowski – Kancelaria Prezydenta Miasta Krakowa, mł. chor. Mariusz Bieniek – 2 Korpus Polski, prof. Anna Mrugalska, Urszula Grodzka – klasa 4h.

Relacja z wydarzenia w Kronice Krakowskiej (12.11.2025r. godz. 21.30 od 7min.52s.)